Stanford Binet Zeka Testi Nedir?

Zihinsel anlamda testin kapsadığı yaş grubunda bulunan bireylerin değerlendirilmesini sağlayan bir zeka ölçeğidir. Üstün yetenekten, zeka geriliğine kadar arada bulunan her çocuğun zeka seviyesini ölçebilmektedir. Dünyada en çok kullanılan zeka testlerinden biridir. Sadece zeka testi değil, aynı zamanda psikolojik bir yorumu da vardır. Bu yorum, kesin ve net olmamakla birlikte uygulayıcıya yol gösterici olmasından dolayı kullanılmaktadır.

Stanford Binet Zeka Testi neyi ölçmektedir?

Zeka testine tabi olan çocuğun gösterdiği performansın değerlendirilmesi sonucunda zihin yaşını ölçmektedir. Kronolojik olarak 4 yaş 3 aylık olan bir çocuğun, 4 yaş 3 aylık bir zihin yaşı sonucunun olması onu “normal” zihinsel yetkinliğe sahip biri olarak değerlendirmemizi sağlar. Testin sonucu zihin yaşının takvim yaşından ne kadar ileri veya geride olduğuyla alakalı olarak onun üstün, parlak, normal… gibi zeka bölümlerinden hangisine dahil olduğunu belirler.

Nasıl uygulanmaktadır?

Stanford Binet Zeka Testi; uygulayıcı(testör) ve çocuğun baş başa kaldığı bireysel bir çalışmayı gerektirir. Teste çocuğun yaş düzeyinden başlanarak test yönergesine göre çalışma yürütülür. Alt alanlardaki gelişim durumunu tespit edebilmek için başardığı çalışmalarda ilerleme veya yaş düzeyinde başaramadığı olduğunda gerileme olabilecek şekilde devam edilerek yapılır. Testteki ilerleme veya gerilemenin olması çocuğun zihinsel olarak taban ve tavan yaşlarını belirlemek içindir. Hangi alt alanlarda gelişim görevlerinden ve kazanması gereken bilişsel becerilerden sapma olduğunu ortaya koyar. Böylelikle yaşıtlarından ne kadar farklılaştığı ve alt alanlarda akranlarının ne kadar ilerisinde veya gerisinde olduğu tespit edilmiş olur.

Hangi yaş grubuna uygulanmaktadır?

Stanford Binet Zeka Testi 2 – 16 yaş arasındaki çocuklara uygulanabilmektedir. Ağırlıklı olarak okul öncesi 2 – 6 yaş grubuna uygulanmaktadır. S. B. Zeka Testi’nden daha kapsamlı olan zeka testleri mevcut olup 6 yaştan itibaren uygulandığı için bu yaş ve üzerindeki çocuklarda tercih kapsamlı değerlendirme imkanı sunan testlerden yana olmaktadır.

Çocuğun kendi başına yabancılarla baş başa kalma, kendisini ifadede ve konuşmasında akıcılık gibi konularda problem yaşamıyorsa ve ailenin test yapmayı gerektirecek bir nedeni mevcutsa, özellikle 3-6 yaş arasına bu test yapılabilir.

Stanford Binet Zeka Testi nerelerde uygulanmaktadır?

TÜZDER’de uygulanmaktadır. Aynı zamanda benzer kurumlarda, test uygulayıcı yeterliliğine sahip uzman bulunduran özel ve devlet hastanelerinde, özel kliniklerde ve RAM’larda … uygulanmaktadır.

Testten önce nelere dikkat etmek gerekir?

Teste gelmeden önce çocuğun temel ihtiyaçlarının giderilmiş olması gerekir.
Onu kaygı ve endişeye sürükleyecek söylem ve eylemlerden uzak durmak gerekmektedir.
Dinlenmiş olması, aç ve yorgun olmaması gerekmektedir.
Çocuğa “test”, “sınav”, “zeka testi olacaksın”, “dikkatli ol” gibi sınandığını hissettirecek sözler sarf etmemek daha yerinde bir davranış olacaktır.

Stanford Binet Zeka Testi ilk zeka testi;

Fransız okul sistemi için Sorbonne psikoloji laboratuvarı yöneticisi Alfred Binet ve çalışma arkadaşı Theodore Simon tarafından hazırlanmıştır. Binet ve Simon geliştirmiş oldukları sorular ile Paris’teki okul çocuklarına bu testi uygulayarak hangilerinde zihinsel gerilik ya da öğrenme güçlüğü bulunduğunu saptamaya çalışmışlardır.

Stanford Binet Zeka Testi ilk olarak 1905’te tamamlanmıştır.

Bu zeka testi içerik olarak ilk sorudan başlayarak gittikçe artan zorlukta 30 adet soru bulunuyordu. İlk zamanlardaki uygulamada testör, teste ilk sorudan başlayıp çocuğun cevap veremediği soruda testi sonlandırıyordu. 1908 yılında devam eden bu çalışma sonucunda artık her yaş grubundaki bir çocuğun ortalama performansını tahmin edebilecek verileri topladı. Bu verilerin sonuçlarından sonra zeka yaşı kavramı ortaya çıkmıştı. Yani takvim yaşı 4 olan bir çocuğun zeka yaşının da 4 olması bu çocuğun ortalama bir zekaya sahip olduğunu göstermektedir. Başka bir örnekte takvim yaşı 3 olan çocuğun zeka yaşı 3.5 ise yaşıtlarından 5 ay ileride olduğunu gösteriyordu.

1920’li yıllara gelen kadar çok sayıda Binet uyarlaması geliştirildi. L. M. Terman tarafından geliştirilip 1926’da yayınlanan test bu geliştirilen testler arasında en çok bilinen testtir. Zeka bölümü kavramını psikoloji literatürüne kazandıran kişi de yine Terman olmuştur. Zeka bölümü zekayı sayısal anlamda ifade etmek amacıyla kullanılmaktadır. Zeka bölümü kavramında ortalama bir zekaya sahip insanın zeka bölümü 100 olarak kabul edilmiştir.

Stanford-Binet Zeka Testi 1916’dan bu yana dört kez revize edilmiştir.

Testteki yenilemelerin nedenlerini şu şekilde özetlenmektedir:

Dil kendini yenileyen bir kavramdır. Dildeki gelişmeler ve yenilikler zeka testi sonuçlarını doğrudan etkilemektedir.
Test sonuçların bazı bölgelerde ve ülkeden ülkeye değişiklik gösteriyor olması.
Bazı sorulara verilen cevapların, testin uygulandığı çocuğun kız ya da erkek olmasına göre farklılık göstermesi.

Bazı sorunlarınsa yaş gruplarını ayıramaması nedeniyle her yaş grubundaki çocukların bu sorulara doğru cevaplar vermesi. Sonraki düzenlemelerle testteki bu sorunlar ortadan kaldırılmıştır.

1972 yılında puanlama normları standartları yeniden belirlenmiş ve beyaz olmayanlar için yeni normlar eklenirken test maddelerinde herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. Stanford Binet testinin son sürümü 1985 yılında yayınlanmıştır. Testin eksik görülen kısımları yeniden revize edilerek Stanford-Binet testinin 15 farklı alt testi zekanın göstergeleri kabul edilen dört tür zihinsel yeteneği ölçecek şekilde düzenlenmiştir. Bunlar ise;

Sözel Yargılama,
Soyut/Görsel Yargılama,
Niceliksel Yargılama,
Kısa Süreli Bellektir

Stanford BİNET zeka ölçeği toplamda 15 alt testten oluşur ve 4 ana başlık altında gruplanmıştır. Bu 4 grup; sözel muhakeme, soyut-görsel muhakeme, sayısal muhakeme ve kısa süreli bellektir. 15 alt testin sadece 6 tanesi tüm yaş gruplarına uygulanmakta olup, diğerlerinin uygulanışı çocuğun yaş aralığına göre değişmektedir.

Sözel Muhakeme bölümü çocuğun okuldan, evden ve sosyal çevresinden edindiği sözel bilgi, anlama ve bu sözel becerilerin yeni durumlara nasıl uygulayabildiğini ölçer. Bu maddede çocuğun; kelime bilgisi, sosyal yargılama ve farkındalık, görsel materyal ve sosyal zekada uygunsuz şekli ayırma, gerekli ve gereksiz ayrıntıyı birbirinden ayırt edebilme becerileri ölçülür.

Soyut/ Görsel Muhakeme bölümü çocuğun muhakeme gücünü kullanarak matematik işlemlerini nasıl yorumlayıp çözdüğünü, örnekleri kafasında canlandırma becerileri, görsel ve motor becerileriyle birlikte problem çözme becerilerini inceler. Bu bölüme örnek olarak, çocuklara belli bir zaman içerisinde bitirmeleri gereken yap-boz ve siyah-beyaz küpler örnek verilebilir.

Sayısal Muhakeme bölümü çocuğun sayısal muhakemesini, konsantrasyonunu ve sosyal kavramlar hakkındaki bilgi ve pratiğini ölçer.

Kısa Süreli Bellek bölümü çocuğun konsantrasyon becerilerini, kısa süreli hafızasını ve sıralama becerilerini ölçer. Bu bölümde cümle ve sayısal sıralamaları kullanarak çocuğun görsel ve duyusal kısa süreli belleği ölçülür. Örneğin bu maddenin görsel kısa süreli belleği ölçen bir alt testinde çocuğa farklı boncuk dizilerinin olduğu resimler gösterilir ve daha sonra bunları hatırlayarak tekrar yapması istenir.

BBT St. Binet